بررسی اثرات تابش خورشید بر سطوح گنبد مساجد مناطق بیابانی

نویسندگان

  • توحید شیری کارشناس ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، ایران
  • کورش مؤمنی دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، ایران
چکیده مقاله:

ساختن بناهای مذهبی در گذشته با در نظر گرفتن آسایش و راحتی کالبد بنا در برابر شرایط اقلیمی سخت منطقه، مورد توجه معماران بوده است. ساختار مساجد به عنوان یکی از بناهای مذهبی کشورمان، در اکثر نقاط اقلیمی مخصوصاً مناطق بیابانی با سقف­های گنبدی گوناگون بوده است. این پژوهش به دنبال بررسی عملکرد انواع گنبدهای مساجد مناطق بیابانی به لحاظ فرم و ابعاد در میزان جذب تابش خورشید است. بدین منظور داده­­های آب و هوائی (دمای خشک و مرطوب، تابش و وضعیت تابش) از ایستگاه­های هواشناسی شهرهای اصفهان و یزد طی دوره­ی آماری پانزده ساله (1370-1385) استخراج شدند و همچنین نقشه گنبد مساجد از طریق اسناد کتابخانه­ا­ی رشته معماری دریافت شده است. در این راستا پنج نمونه از گنبد مساجد مناطق بیابانی ( مسجد امام اصفهان، میر چخماق، شیخ لطف­الله، سارو تقی و مسجد علی) انتخاب گردیده و سپس گنبدها طبق ابعاد دقیق در نرم­افزار رویت 2017 مدلسازی شده است تا میزان جذب تابش خورشید بر سطوح گنبدها در گرم­ترین روز سال در سه بازه­ی زمانی ساعات 14، 16و 18 برای مناطق بیابانی با استفاده از انرژی پلاس تحت موتور ردینس بدست آید. نتایج نشان داد میزان جذب تابش خورشید بر سطوح گنبدی به فرم و ابعاد آن بستگی دارد. در ساعت 14 گنبدهای با خیز بلند تقریبا 58% و گنبدهای با خیز کم 75% ، در ساعت 16 گنبدهای با خیز کم 68% و گنبدهای با خیز بلند 51% و در ساعت 18 گنبد با خیز بلند 49% و گنبد با خیز کم 46% از سطوح خود را در معرض تابش قرار می­دهند. عملکرد گنبدهای خیز بلند مساجد، در گرمترین موقع روز نسبت به گنبدهای خیز کم بسیار بهینه­تر می­باشند زیرا گنبدهای خیز بلند در این ساعات سایه­اندازی بیشتری ایجاد می­نمایند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تابش زمستانی خورشید و شهرسازی در اصفهان

موقع فلات ایران در نیمه جنوبی منطقه معتدل شمالی ایجاب می­ کند که آب و هوای سرد در آن دیده نشود. اما میانگین ارتفاع بشی از 1200 متر سبب شده است آب و هوای زمستانی بسیار سرد، ویژگی مهم این فلات پهناور به شمار آید. تغییرات فصلی دما که از تغییر منظمی زاویه و مدت تابش خورشید در ترکیب با سایر عوامل اقلیمی ناشی می­ شود، نیاز عمومی به پرتوافشانی خورشید بر سطح معابر و اعماق مساکن را در زمستان بسیاری از ن...

متن کامل

مدلسازی میزان شدت تابش خورشید شهرستان ساوه

تشعشعات خورشید دارای توان بسیار بالایی است که این مقدار انرژی چندین هزار برابر مصرف جهانی است و همین مسئله توجه محققان برای بهره‌برداری از این حجم بالای انرژی بمنظور برطرف کردن نیاز روز افزون مصرف جهانی را به خود معطوف کرده است در این تحقیق به کمک داده‌های تابش ایستگاه هواشناسی ساوه در دوره آماری سه ساله از سال 1393-1390 نسبت به یافتن مدل مناسب برآورد شدت تابش خورشیدی رسیده به سطح از روی آمار س...

متن کامل

بررسی جایگاه گنبد در الگوهای کالبدی مساجد معاصر

در صدر اسلام، نقش کالبدی مساجد اهمیت زیادی نداشت، لیکن با گذشت زمان مسجد توانست از منظر کالبدی نیز به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در شهرهای اسلامی عمل کند. تأثیر کالبدی مساجد به مرور به گونه ای خاص و پراهمیت شد که در مقاطعی از تاریخ، مسجد به شهر اسلامی هویت می بخشید و به محیط شهری معنا می داد و موجب خوانایی و جهت دهی آن می شد. در نگاه به آنچه از فرم مسجد به ذهن می آید، گنبد جایگاه ویژه ای به خود اخ...

متن کامل

مدلسازی میزان شدت تابش خورشید شهرستان ساوه

تشعشعات خورشید دارای توان بسیار بالایی است که این مقدار انرژی چندین هزار برابر مصرف جهانی است و همین مسئله توجه محققان برای بهره برداری از این حجم بالای انرژی بمنظور برطرف کردن نیاز روز افزون مصرف جهانی را به خود معطوف کرده است در این تحقیق به کمک داده های تابش ایستگاه هواشناسی ساوه در دوره آماری سه ساله از سال 1393-1390 نسبت به یافتن مدل مناسب برآورد شدت تابش خورشیدی رسیده به سطح از روی آمار س...

متن کامل

برآورد تابش کلی خورشید در سطح افقی زمین در اصفهان

  چکیده   در این تحقیق به کمک داده‌های تابش ایستگاه ازن‌سنجی اصفهان در دوره آماری بیست ساله (1365-1384) نسبت به یافتن مدل مناسب برآورد شدت تابش خورشیدی رسیده به سطح از روی آمار ساعات آفتابی اقدام شده است. برای کنترل نتایج و بررسی دقت مدل از آمار 1385 تا 1387 این ایستگاه استفاده شد. همچنین نتایج به دست آمده با مدل‌های رایج دیگر به کمک شاخص‌های MBE و RMSE مقایسه شده است. نتایج نشان داد در حالی که...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 8  شماره 1

صفحات  215- 242

تاریخ انتشار 2020-08-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023